Μουσική Bantú
Με τον όρο Bantú εννοούμε μία ευρύτατη εθνική οντότητα (η μεγαλύτερη της Αφρικής) με άπειρες επί μέρους φυλές, που ανέκαθεν εκτεινόταν γεωγραφικός από το Καμερούν ως την Αγκόλα, την Ουγκάντα και την Μοζαμβίκη, με επίκεντρο την περιοχή του σημερινού Κονγκό (έως πρόσφατα, Ζαίρ) και σημείο αναφοράς τη γλώσσα Kikongo και τις μπόλικες παραλλαγές της, καθώς και μία λίγο-πολύ ομοιογενή θρησκευτική κουλτούρα. Γι΄αυτό ακριβώς, στην Κούβα οι αφρικάνοι με αυτή την εθνική προέλευση ονομάστηκαν συλλήβδην Congos κι αποτέλεσαν το δεύτερο σημαντικότερο πόλο της αφρο- κουβανέζικης κουλτούρας. Έντονα διαφοροποιημένοι απ΄τους Yoruba σχεδόν στα πάντα, με δική τους γλώσσα, θρησκεία, έθιμα και μουσική, οι Congos έστησαν τα δικά τους cabildos, κυρίως στις επαρχίες της Αβάνας και του Ματάνσας (όπως και οι Yoruba), και παρ΄ότι η δική τους κουλτούρα πέρασε πολύ λιγότερο αλώβητη και «καθαρή» μέσα απ΄τους αιώνες (η μίξη με το ισπανικό στοιχείο, αλλά και τις άλλες αφρικάνικες επιρροές, υπήρξε εντονότερη), εν τούτοις η παρουσία τους ακόμα και σήμερα στην Κούβα είναι εξαιρετικά αισθητή. Όπως και στους Yoruba, βασικός φορέας της κουλτούρας τους είναι η θρησκεία, ή μάλλον το μείγμα από λατρείες, που στην Κούβα ονομάστηκε κατά περίσταση Palo Monte, Kimbisa, Mayombe και Briyumba, ανάλογα με τη σέχτα, την ιστορική περίοδο και τις εκάστοτε επιμειξίες.
Γενικά, η θεολογία των Congos είναι πολύ απλούστερη από εκείνη των Yoruba, ωστόσο ότι τους λείπει σε θεωρία το αντικαθιστούν με σαφώς πρακτικότερα μέσα, καθώς θεωρούνται οι πλέον ισχυροί και επίφοβοι μάγοι στην Κούβα, ικανοί για το καλύτερο ή το χειρότερο και, συνηθέστερα, το τελευταίο. Η μουσική τους είναι, ομοίως, λιγότερο πολύπλοκη από αυτή των Yoruba, αφού περιορίζεται ουσιαστικά σε τρείς ρυθμούς – στυλ και τα αντίστοιχα τραγούδια, πάντα στο σχήμα κλίσης – απόκρισης, που τραγουδιούνται σε μια κρεολική γλώσσα με λέξεις τόσο από ισπανικά όσο κι από τα απομεινάρια της Kikongo. Ωστόσο, η πρώτη εντύπωση που έχει κανείς απ΄τη μουσική Congo είναι αυτή μιας φοβερής δύναμης και αχαλίνωτης ενέργειας, που οφείλεται αφ΄ενός στο γρήγορο τέμπο των τραγουδιών, αφ΄ ετερου στα κοφτά, ρυθμικά coros («χορωδιακά») των τραγουδιών, ενώ τα τύμπανα αντιπαρέρχονται τις σοφιστικέ ασκήσεις των Yoruba και ηχούν μαζικά, επιθετικά και πάντα σε τέρμα ένταση.
Το πλέον τελετουργικό μουσικό στυλ είναι το Palo, σε γρήγορα 6/8, το οποίο συνήθως παίζεται στο δωμάτιο των τελετών, μπροστά από το nganga (χύτρα με μαγικά αντικείμενα, που αποτελεί το ύψιστο μεταφυσικό εργαλείο των ιερέων της θρησκείας), ενώ η Makuta και η Yuka έχουν πιο λαϊκό και αρκετά ερωτικό/αισθησιακό χαρακτήρα (οι χοροί των Congos είναι όντως συναρπαστικοί και είναι βέβαιο πώς έχουν συνεισφέρει στον έντονα ηδονιστικό τρόπο με τον οποίο οι Κουβανοί χορεύουν, ακόμα και salsa, ως σήμερα). Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε, πάντως, πως ο ρυθμός της Yuka, που παίζεται πια από ελάχιστους βετεράνους στην επαρχία του Pinar del Rio, παραμένει ένα από τα πιο περίπλοκα, δυσνόητα, βιρτουοζικά και καθαρά αφρικάνικα ρυθμικά σχήμα της κουβανικής παράδοσης. Και τα τρία στυλ συνοδεύονται από γκρουπ τριών τυμπάνων, μιας κουδούνας και περιστασιακώς, άλλων μικρών κρουστών.
Θεωρείται δεδομένο πως η μουσική Bantú, με τον απλό, εξωστρεφή, υπερκινητικό και έντονα ρυθμικό χαρακτήρα της, επηρέασε έμμεσα ή άμεσα (ανάλογα με το μουσικό είδος) την λαϊκή κουβανέζικη μουσική περισσότερο από κάθε άλλη αφρικανική έκφραση.
Πηγή: http://www.latinmusic.gr
